Tâm lý giao dịch của nhà đầu tư luôn là những yếu tố vô cùng quan trọng và có tác động rất lớn đối với kết quả giao dịch. Vì vậy, việc nắm bắt và kiểm soát tốt tâm lý khi giao dịch sẽ mang lại lợi thế đáng kể và góp phần làm nên thành công cho các cá nhân trong thị trường tài chính.
Tâm lý giao dịch được định nghĩa thế nào?
Khái niệm tổng quát này phản ánh toàn bộ các cảm xúc và trạng thái tinh thần mà nhà đầu tư thể hiện khi giao dịch trên thị trường tài chính. Tâm lý giao dịch đại diện cho các khía cạnh khác nhau trong tính cách và hành vi của các cá nhân tham gia đầu tư, đồng thời cũng là yếu tố quyết định nên sự thành công hoặc thất bại của một giao dịch.
Nhìn chung, tâm lý giao dịch góp phần lớn trong việc đưa ra quyết định và giải thích cho việc các nhà đầu tư có thể “lời” hoặc “lỗ” như thế nào.
Phân loại tâm lý giao dịch của nhà đầu tư
Mỗi trạng thái cảm xúc luôn có những đặc điểm khác nhau và ảnh hưởng đến kết quả giao dịch của người tham gia đầu tư. Theo đó, tâm lý của các cá nhân tham gia đầu tư chủ yếu được chia làm hai loại như sau:
- Cảm xúc tích cực: Sự kỷ luật và thái độ chấp nhận rủi ro là hai khía cạnh tích cực được đánh giá là góp phần lớn mang đến thành công cho nhà đầu tư.
- Cảm xúc tiêu cực: Trên thực tế, các cá nhân tham gia đầu tư rất khó có thể loại bỏ hoặc chế ngự sự tiêu cực trong cảm xúc. Trong số đó, hai thái cực cảm xúc tiêu cực thường gặp trong giao dịch chính là tham lam và sợ hãi.
6 tâm lý giao dịch của nhà đầu tư thường gặp
Phạm vi cảm xúc của con người trong các giao dịch đầu tư là rất đa dạng. Theo đó, biểu đồ hình sin bên dưới đây thể hiện chuỗi cung bậc cảm xúc mà các nhà đầu tư thường gặp.
Có 6 trạng thái cảm xúc phổ biến nhất và nắm vai trò quyết định trong tâm lý giao dịch của nhà đầu tư. Những đặc điểm trình bày ngay dưới đây sẽ giúp người đọc có cái nhìn cụ thể hơn vềnhững cung bậc cảm xúc này:
Sợ hãi (Fear)
Sợ hãi là cảm giác phổ biến nhất mà đại đa số các nhà đầu tư phải đối mặt khi giao dịch. Thông thường, khi thị trường có xu hướng giảm sâu hoặc khi một giao dịch không thành công xảy ra, nỗi sợ thua lỗ sẽ kéo các nhà đầu tư đưa ra quyết định kỹ càng hơn và thậm chí là đột ngột đóng các giao dịch quá sớm. Điều này dễ khiến họ bỏ lỡ những cơ hội đầu tư tốt trên thị trường.
Tham lam (Greed)
Trong danh sách xếp hạng độ phổ biến của các cảm xúc giao dịch, lòng tham nắm giữ vị trí thứ hai. Có thể thấy rằng lòng tham thúc đẩy mạnh mẽ để các nhà đầu tư phát hiện cơ hội giao dịch hấp dẫn. Tuy nhiên, những cảm xúc này rất dễ gây ra một số quyết định giao dịch bốc đồng mà các nhà đầu tư nên tránh. Điều này thể hiện rõ nhất thông qua các hành vi và quyết định chớp nhoáng khi giao dịch mà quên đi các nguyên tắc quản lý rủi ro an toàn và hợp lý để theo đuổi lợi nhuận.
Hy vọng (Hope)
Hy vọng chính là một trong số những cảm xúc phổ biến hàng đầu trong các giao dịch đầu tư. Ở thời điểm đầu khi thực hiện giao dịch mua, các nhà đầu tư thường chấp nhận chi trả những khoản kinh phí lớn với kỳ vọng những quyết định đó sẽ mang về cho họ mức lợi nhuận hấp dẫn. Ngoài ra, khi họ ở thế thua, luôn có một tia sáng hoặc dấu hiệu nhỏ của hy vọng rằng xu hướng sẽ đảo ngược có lợi cho bạn và khoản lỗ sẽ chuyển thành lãi.
Lo lắng (Anxiety)
Sự lo lắng thường xảy ra khi nhà đầu tư cảm thấy ngờ vực và cảm thấy không yên tâm về vị thế cùng số tài sản mình đang có. Họ thường có xu hướng tự chất vấn về khả năng phân tích thị trường của mình, đồng thời họ luôn cảm nhận rõ về việc nguy cơ thua lỗ đang đến gần và có thể xảy ra bất kì lúc nào.
Chán nản (Boredom)
Thái độ buồn chán sẽ dễ khiến các nhà đầu tư mất tập trung và xem giao dịch như một quy trình thông thường nhàm chán, luôn duy trì giao dịch lặp đi lặp lại ở cùng một thị trường mà không thực sự phân tích và tìm hiểu kỹ lưỡng. Điều này dễ gây ra hậu quả bỏ lỡ mất các cơ hội tốt khi đầu tư vào khi thoát khỏi thị trường.
Thất vọng (Frustration)
Thất vọng là một trạng thái cảm xúc rất phổ biến và thường xảy ra sau những sai lầm giao dịch. Khi các nhà đầu tư rơi vào tình huống bỏ lỡ các giao dịch, phá vỡ các quy tắc và mạo hiểm quá nhiều tiền, sự thất vọng có thể nuốt chửng họ và khiến họ mất niềm tin vào khả năng có thể hòa vốn. Các nhà đầu tư thường có xu hướng bán tháo trên thị trường khi tâm lý thất vọng này xuất hiện.
Một số phương pháp quản lý cảm xúc khi giao dịch
Các trạng thái cảm xúc đóng vai trò vô cùng quan trọng và có thể quyết định thành bại cho giao dịch. Vì vậy, việc hiểu tốt tâm lý khi giao dịch sẽ mang lại lợi thế đáng kể và góp phần làm nên thành công cho các nhà đầu tư. Dưới đây là năm phương pháp hữu ích mà nhà đầu tư có thể tham khảo để cải thiện những diễn biến tâm lý của bản thân khi tham gia giao dịch.
Thiết lập những quy tắc cá nhân
Việc tạo ra quy tắc giao dịch cá nhân có thể giúp nhà đầu tư đối phó với mọi cảm xúc và kiểm soát chúng trong khi giao dịch. Các quy tắc này có thể bao gồm các mức độ chấp nhận để tham gia hoặc thoát khỏi các giao dịch, chiến lược quản lý rủi ro với lệnh cắt lỗ và chốt lãi một cách hợp lý.
Phân tích điều kiện thị trường
Thị trường biến động có thể mang lại những cơ hội giao dịch vượt trội, tuy nhiên cũng không thể tránh khỏi rủi ro cao hơn. Trước khi đầu tư vào bất kì một thị trường nào, các nhà đầu tư cũng cần dành thời gian để nghiên cứu, cập nhật tin tức và phân tích cụ thể về sự biến động của thị trường để có thể cân nhắc hiệu quả các cơ hội giao dịch này.
Viết nhật ký giao dịch
Sau khi đã hoàn tất kế hoạch giao dịch của riêng mình và thực hiện xong giao dịch, các nhà đầu tư có thể ghi lại nhật ký giao dịch và các đặc điểm cụ thể đi kèm. Nhờ đó, họ có thể phân tích những thành công và thất bại của mình, đồng thời tích lũy và sử dụng kinh nghiệm để xây dựng thành công trong các giao dịch tương lai.
Bình tĩnh và sáng suốt
Các nhà đầu tư cần duy trì tốt thái độ bình tĩnh để luôn sẵn sàng đối mặt với các điều kiện thị trường khác nhau một cách hợp lý và đưa ra các quyết định giao dịch sáng suốt.
Lựa chọn đội ngũ tư vấn thích hợp
Sự hỗ trợ và tư vấn của một đội ngũ chuyên viên thích hợp sẽ giúp cho các nhà đầu tư hình dung rõ hơn về các chiến lược khi giao dịch cũng như đảm bảo kiểm soát tốt tâm lý của bản thân. Theo đó, các nhà đầu tư cũng cần tham khảo, lựa chọn đội ngũ tư vấn thích hợp với mục tiêu và nhu cầu đầu tư của mình.
VMEX JSC tự hào là một thành viên kinh doanh của Sở Giao Dịch Hàng Hóa Việt Nam, được chính thức cấp phép và bảo lãnh về Giao dịch phái sinh hàng hóa. Đội ngũ tư vấn chuyên nghiệp, giàu kinh nghiệm của VMEX hoàn toàn có thể hỗ trợ, cung cấp những dịch vụ tốt nhất và phù hợp nhất với nhu cầu của các nhà đầu tư.
Bạn có thể liên hệ hotline 091.19.19.356 để nhận được hướng dẫn và hỗ trợ 24/7 từ đội ngũ VMEX.
